تفاوت ورق روغنی و اسیدشویی

امروزه محصولات تخت فولادی سهم بزرگی از مصارف صنایع مختلف را در برگرفته اند. این فلزات هر کدام با داشتن خواص درونی و ویژگی های ظاهری، در کاربردهای معمولی و صنعتی استفاده می شوند. ورق های اسیدشویی و روغنی دو نوع از اصلی ترین این محصولات هستند و ویژگی های مشترک آن ها در ظاهر و برخی خصوصیات سبب شده تا به مقایسه این دو بپردازیم.

پیش از بررسی تفاوت ورق روغنی و اسیدشویی بهتر است بدانید این دو محصول تنها از نظر سطح ظاهری با یک دیگر شباهت دارند، اما تفاوت های بسیاری در خواص درونی و شیمیایی آن ها نهفته است. با این وجود باید گفت این تفاوت ها در نهایت سبب تمایز در کاربری های این دو محصول نیز خواهند شد.

ورق های اسیدشویی از محصولات گرم و ورق های روغنی از جمله محصولات سرد هستند. منظور از گرم و سرد به نوع فرآیند نوردی است که بر روی این فلزات انجام می گیرد. همواره با گسترش علم نیاز به تولید محصولات با کیفیت و کاربردی تر در صنایع مختلف است؛ به همین علت فرآیند تولید و ویژگی های فلزات اهمیت زیادی در این بخش دارد.

بررسی انواع تفاوت ها

اصلی ترین تفاوت ورق روغنی و اسیدشویی در نوع دسته بندی آن ها می باشد. همان طور که ذکر شد محصولات اسیدشویی از ورق های گرم و محصولات روغنی از ورق های سرد به دست می آیند. تفاوت در نحوه تولید سبب ایجاد تفاوت در قیمت، کاربرد، کیفیت و ابعاد خواهد شد که در ادامه به بررسی هر کدام پرداخته ایم.

تفاوت در تولید

برای تولید ورق اسیدشویی ابتدا باید ورق سیاه تولید شود. ورق سیاه نیز از انجام فرآیند نورد گرم بر روی اسلب یا تختال به دست می آید، اما پس از طی مراحل و قرار گرفتن در معرض هوای آزاد دچار اکسیداسیون می شود. برای از بین بردن این لایه های اکسیدی و چربی های دیگر از روی ورق سیاه، آن را اسیدشویی می کنند. اسیدشویی به وسیله اسید هیدروکلریک انجام گرفته و با نفوذ به لایه های ورق سیاه سبب پاکسازی لایه های اکسیداسیون از سطح آن خواهد شد.

حال ورق های اسیدشویی برای تولید محصولات سرد تحت فرآیند نورد گرم قرار می گیرند؛ زیرا اگر ورق سیاه بدون هیچ تغییری از غلطک های نورد سرد عبور کند؛ سطح زبر آن به غلطک ها آسیب می رساند. دما در نورد گرم نیز حدود 932 درجه سانتی گراد است، اما فرآیند نورد سرد که با فشار بسیار بالایی همراه است، در دمای زیر تبلور انجام می شود.

ورق های سرد نیز پس از تولید تحت عملیات های کشش و آنیلینگ قرار گرفته و یک پوشش روغنی حفاظت کننده از سطح بر روی آن ها اعمال می گردد تا در نهایت ورق های روغنی به دست می آیند. با این وجود اولین تفاوت ورق های روغنی و اسیدشویی در نحوه تولید، دما و مواد اولیه آن ها است.

تفاوت در قیمت

همان طور که اشاره شد، محصولات روغنی در واقع فلزات ثانویه ای هستند که از اسیدشویی محصولات گرم و سپس قرارگیری آن ها تحت فشار و کشش نورد سرد تولید می شوند؛ با این وجود قیمت ورق روغنی به علت عملیات های بیشتری که بر روی آن ها انجام می گیرد، از محصولات اسیدشویی بیشتر است. منظور از این عملیات ها کشش و نورد سرد، ایجاد فشار زیاد، شستشوی آبشاری، آنیلینگ یا بازپخت و اعمال پوشش روغنی می باشد.

از ویژگی هایی که به سبب انجام این فرآیند بر روی محصولات روغنی ایجاد می شود می توان به سطح ظاهری شفاف و درخشان، استحکام کششی بسیار بالا، انعطاف پذیری مطلوب، مقاومت در برابر خوردگی و ... اشاره کرد. محصولات اسیدشویی نیز بسته به گرید ورق سیاه مورد استفاده، دارای ویژگی هایی مانند سطح ظاهری شفاف و صیقلی، استحکام بسیار بالا در برابر فشار، ضربه و کشش، سطحی تمیز و عاری از هر گونه آلودگی و چربی و ... هستند.

با این وجود از نظر قیمت می توان گفت ورق های سیاه به تنهایی از جمله محصولات مقرون به صرفه ای هستند؛ پس طبیعتاً ورق های اسیدشویی که از پاکسازی شیت های گرم تولید می شوند نیز نرخ مناسبی دارند؛ اما در این میان ورق های سرد و روغنی به سبب انجام فرآیند طولانی تر و پیچیده تر بر روی آن ها دارای قیمت بالاتری هستند.

تفاوت در کاربرد

تفاوت در کاربرد محصولات روغنی و اسیدشویی از دیگر مواردی است که به بررسی آن ها می پردازیم. ورق های اسیدشویی به علت داشتن کیفیت بالاتر در مقایسه با ورق های سیاه، در مصارف صنعتی به کار برده می شوند که علاوه بر خواص، سطح ظاهری محصول نیز اهمیت دارد؛ از جمله این کاربردها می توان به قطعات خودروسازی، تأسیسات و مخازن حمل و تحت فشار، ساخت لوله و پروفیل و ... اشاره کرد. این موضوع بسته به کیفیت و گرید ورق های اسیدشویی نیز متغیر است. از دیگر کاربردهای اصلی ورق های اسیدشویی نیز می توان به ساخت سایر محصولات سرد و پوشش دار اشاره کرد.

این در صورتی است که محصولات روغنی دارای سطح ظاهری بسیار درخشانی هستند و با داشتن استحکام کششی مناسب در کاربردهای خاصی به کار برده می شوند. از جمله این کاربردها می توان به ساخت بدنه و شاسی خودروها، تولید لوازم خانگی، صنعت ساخت و ساز و تولید ورق های گالوانیزه، رنگی و قلع اندود اشاره کرد. حال به واسطه استفاده از محصولات روغنی در این مصارف، این فلزات برای ساخت محصولات شیروانی در جهت پوشش دهی انواع سقف ها و نماها به کار برده می شوند.

تفاوت از نظر کیفیت

همان طور که اشاره شد، محصولات اسیدشویی از پاکسازی سطح ورق های سیاه از لایه های چربی و اکسیداسیون تولید می شوند؛ در نتیجه از نظر خواص شیمیایی و فیزیکی به ورق سیاه مورد استفاده برای تولید آن ها شباهت دارند. به طور کلی کیفیت های ورق اسیدشویی با نام های اختصاری زیر نمایش داده می شوند:

•  ST37
• SW22
• STW22

در این بین آلیاژ st37 یکی از اصلی ترین گریدهای ورق سیاه است که با نام شیت ساختمانی نیز شناخته می شود. بیشترین کاربرد این فلز در ساخت سایر ورق های فولادی سرد و پوشش دار و ساخت قوطی، لوله و پروفیل، پلیت و ... در ساخت و ساز است. بدو گرید دیگر بیشتر خاصیت ضد سایش داشته و برای مصارف و قطعات خودروسازی به کار برده می شوند؛ با این وجود می توان گفت قیمت ورق اسیدشویی در این صنایع تأثیر به سزایی دارد که البته خود به مواردی مانند نوسانات ارزی، نرخ دلار، وضعیت بورس، قیمت مواد اولیه و کیفیت آن وابسته است.

این در صورتی است که ورق های روغنی از نظر کیفیت دارای تنوع بیشتری هستند و اصلی ترین گریدهای آن ها شامل سه مورد زیر هستند:

• ST12
• ST13
• ST14

ترکیبات شیمیایی و خواص این گرید ها با یک دیگر تفاوت دارد؛ به همین علت آلیاژ st12 با نام گرید استاندارد با مقاومت کششی بسیار بالا، آلیاژ st13 گرید نیمه کشش برای مصارف نیازمند به کشش متوسط و آلیاژ st14 گرید فوق کشش برای مصارف نیازمند به کشش بسیار عمیق و زیاد شناخته و به کار برده می شوند.

تفاوت در ابعاد

درست است که ورق های سیاه دارای تنوع ابعادی بسیار بالایی هستند، اما بهتر است بدانید گریدهای ورق اسیدشویی در بازه ابعادی محدودی قرار دارند؛ زیرا میزان نفوذ و قدرت اسید به قدری نیست که به ضخامت های بیشتر از 10 میلی متر نفوذ کند و تمامی لایه های اکسیداسیون و چربی را از بین ببرد؛ در نتیجه ورق های اسیدشویی در ضخامت های 5/1 تا 6 میلی متر و عرض های 1000 و 1250 میلی متر تولید و عرضه می شوند. طول این محصولات نیز اگر به صورت شیت عرضه شوند در دو مورد رایج 2000 و 2500 میلی متر می باشد.

این در صورتی است کع محصولات سرد یا روغنی نیز تحت فشار و کشش بسیار بالا از محصولات اسیدشویی تولید می شوند؛ از این رو سطح درخشنده و شفافی دارند. ابعاد این فلزات نیز از نظر ضخامت بین 3/0 تا 3 میلی متر بوده و عرض های آن ها نیز مانند شیت های اسیدشویی شده 1000 و 1250 میلی متر هستند.

حتما بخوانید:تفاوت ورق سیاه و روغنی

جمع ‌بندی

در پایان باید گفت محصولات روغنی و اسیدشویی هر دو دارای محبوبیت بسیار زیادی در بین سایر فلزات هستند. اولین و اصلی ترین تفاوت این دو فلز در نحوه تولید آن ها می باشد. در واقع ورق های اسیدشویی از جمله محصولات گرم و ورق های روغنی از محصولات سرد تولید می شوند. این تفاوت سبب ایجاد تمایز های بسیاری در کاربردها، خواص، کیفیت، مشخصات ظاهری و قیمت این فلزات شده است.

با این وجود بهتر است بدانید ورق های روغنی در واقع محصولات ثانویه ای هستند که از انجام فرآیند نورد سرد بر روی محصولات اسیدشویی به دست می آیند. انجام این فرآیند به همراه عملیات های کشش، فشار و آنیلینگ سبب ایجاد سطح ظاهری بسیار شفاف و درخشان، ضخامت پایین و مقاومت کششی بالا در ورق های روغنی خواهد شد. همچنین با اعمال پوشش روغنی در مرحله پایانی، ورق تا یک مدت زمان مشخص مقاومت مناسبی در برابر خوردگی را به خود اختصاص می دهد.