تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی
به طور کلی و با توجه به دانسته های قبلی می دانید که ورق های فولادی طی فرآیندهای نورد گرم یا نورد سرد به محصولاتی تبدیل می شوند که در صنایع مختلف کاربرد داشته باشند. به طور مثال در مطالب ورق سیاه توضیح دادیم که این محصول طی فرایند نورد گرم به دست می آید؛ به همین علت به آن ورق گرم نیز گفته می شود.
تفاوت بین این دو ورق
اصلی شامل اطلاعاتی می باشد که هر خریدار باید قبل از خرید و مصرف بداند. از سوی
دیگر با انجام نورد گرم و سپس نورد سرد ورق های روغنی تولید می شوند. در واقع ورق
های روغنی در ادامه فرآیند تولید ورق های سیاه به دست می آیند و همان طور که حدس
می زنید نرخ شیت روغنی از سیاه بیشتر است؛ زیرا این محصولات مراحل بیشتری را جهت
تولید طی می کنند. این اولین و مهم ترین تفاوت بین این دو محصول می باشد.
ممکن است تصور کنید
تفاوت در نحوه تولید تنها مسئله پر اهمیت باشد، اما بهتر است بدانید کلاف هایی که
طی فرآیند نورد گرم یا غوطه وری به دست می آیند، مقاومت کمتری در مقایسه با محصولات
نورد سرد دارند. آن ها بلافاصله پس از انجام مراحل نورد در خط تولید قرار می گیرند
و نیازی به گرما دهی مجدد نخواهند داشت.
همچنین پس از انجام روند
کامل عملیات و سرد شدن، حجم آن ها نیز کاهش پیدا می کند و همان طور که مشخص است در
فرایند تولید ورق سیاه میزان کنترل کارشناسان جهت تغییر سایز، شکل ظاهری و ضخامت
ورق به نسبت ورق روغنی بیشتر است. از نظر ضخامت نیز محصولات گرم با ضخامت های
بیشتری عرضه می شوند. تنوع در گرید و کاربرد در مصارف عظیم و صنعتی مورد دیگری است
که برای این محصولات صدق می کند.
از سوی دیگر شیت های سرد
و روغنی محصولاتی با ضخامت پایین هستند که کاربردهای سبک تر و بیشتری را به خود
اختصاص می دهند. بخش عمده آن ها نیز برای تولید فولاد گالوانیزه به کار برده می
شود که از آن نیز برای ساخت سایر محصولات مانند ورق های رنگی و شیروانی استفاده می
کنند.
مقایسه ورق روغنی و ورق سیاه از نظر ابعاد و ضخامت
از نظر مقایسه در سطح،
ورق تولید شده توسط روش نورد گرم (ورق سیاه) دارای سطحی زبر و سخت می باشد و
استاندارد های زیاد دقیقی در مورد ابعاد خود ندارد. در این فرآیند ضخامت اسلب از
25 میلی متر به 6 میلی متر کاهش پیدا می کند. البته اگر ضخامت آن کم باشد، به دور
محوری پیچانده شده و کویل های ورق را تشکیل می دهد.
این کویل ها همان ماده
اولیه جهت انجام فرآیند نورد سرد می باشند. ورق های تولید شده طی این روش دارای
پرداخت سطحی بالا، تلرانس و ضخامت کم می باشند. با این وجود می توان گفت نرخ ورق
سیاه با توجه به عوامل مختلفی تعیین می شود، اما در تأثیرگذاری آن بر قیمت ورق روغنی شکی نیست.
اگر بخواهیم با ایجاد یک
مثال توضیح دهیم باید گفت که محصولات فولادی تا ضخامت 200 میکرومتر و فویل
آلومینیوم تا ضخامت 8 میکرومتر از این فرآیند به دست می آیند. به طور معمول کم شدن
ضخامت فویل ها با استفاده از یک قفسه انجام می گیرد. با این وجود که در مورد فولاد
از چندین قفسه استفاده می شود. به طور مثال در فرایند تولید یک ورق با ضخامت 18/0
تا 4 میلی متر از 5 قفسه کاری استفاده می شود.
ضخامت محصولات گرم از 1
تا 150 میلی متر می باشد و بسته به این که به صورت رول یا شیت ارائه شوند، متغیر
است. به این صورت که ورق سیاه با ضخامت 1 تا 15 میلی متر و عرض های 1000 تا 2000
به صورت کلاف یا کویل تولید می شوند و ضخامت 15 میلی متر به بالا با عرض های 1000
تا 2000 نیز به صورت شیت فابریک عرضه می گردند.
این در صورتی است که
محصولات روغنی با ضخامت 3/0 تا 3 میلی متر و عرض 600 تا 1620 میلی متر تولید می
شوند. البته این موضوع بسته به طول و گرید مورد نظر خریدار تغییر می کند.
تفاوت در خریداران
معمولاً مشتریان ورق های
سیاه افرادی هستند که محصولی با کیفیت از نظر استحکام و خواص مکانیکی در نظر داشته
باشند و کیفیت ظاهری برای آن ها چندان اهمیتی ندارد. از سوی دیگر خریداران ورق های
روغنی بیشتر تولید کنندگان لوازم خانگی، خودروسازان و پیمانکاران ساخت و ساز هستند
که نیاز به یک محصول با کیفیت از نظر سطح ظاهری، مقاومت و خاصیت کشسانی بالا
هستند.
تفاوت در کیفیت؛ کدام بهتر است؟
اگر بخواهیم مقاومت و
استحکام محصولات فولادی را مورد مقایسه قرار دهیم، دستگاه ها و فرآیندهای مورد
استفاده در نورد گرم بسیار تکمیل تر و مرغوب تر هستند. همچنین نرخ ارزان تری
دارند. با این وجود به دلیل گران بودن دستگاه های مربوط به این فرایند ورق های گرم
یا سیاه تنها در ابعاد و اشکالی تولید می شوند که بیشتر نیاز خریداران را تعیین می
کنند.
اگر به محصولات با ابعاد
بزرگ نیاز باشد نیز همچنان از فلزات سیاه استفاده می شود؛ به همین علت است که قیمت ورق سیاه در مقایسه با سایر محصولات مقرون به صرفه تر است. از طرف دیگر از لحاظ
پوشش، صافی سطح و یک نواختی محصولات حاصل شده از نورد سرد دارای کیفیت بالاتری نیز
هستند.
همچنین میلگردهای تولید شده توسط این فرآیند از سختی بیشتری در مقایسه با ورق های گرم بهره مند هستند. با این حال این روند در تولید محصولات های فولادی برعکس می باشد و میزان کربن در ورق های گرم بیشتر بوده و به علت فرایند آنیلینگ در نورد سرد شیت های روغنی نرم تر می باشند؛ بنابراین از نظر استحکام فلزات سیاه در درجه بالاتری نسبت به ورق های روغنی می باشند.
حتما بخوانید:تفاوت ورق سیاه و گالوانیزه
فرآیند تولید ورق سیاه و ورق روغنی
همان طور که پیش تر
توضیح دادیم، هر دو محصول حاصل روش نورد می باشند. نورد فرآیندی است که در طی آن شیت
ها از بین دو غلتک که فاصله های آن ها قابل تنظیم است، عبور داده شده و با ایجاد
فشار بر روی غلتک ها ضخامت محصول به تدریج کم می شود. هر چه ضخامت ورق کم شود، در
عوض طول آن افزایش می یابد. اگر در دمای بالا انجام شود نورد گرم و اگر در دمای
پایین صورت گیرد (دمای محیط)، نورد سرد شناخته می شود.
آنالیز ورق سیاه
ورق های سیاه نخستین و
پرتقاضا ترین فلزات تولید شده می باشند که دامنه بسیار وسیعی در کیفیت، ضخامت و
ابعاد دارند. از مهم ترین گریدهای این فولاد می توان به کیفیت های ST37 و ST52 اشاره داشت که
بیشترین کاربرد آن ها در مصارف ساختمانی و ساخت برخی از قطعات و تجهیزات خودرو
است. این گریدها مطابق با استاندارد BS EN 10025 تولید می شوند و از سایر کیفیت
های فلزات گرم نیز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ST33
- ST44
- A516
- A283
بررسی ورق روغنی
اگر در مورد علت نام
گذاری محصولات روغنی کنجکاو می باشید، بهتر است بدانید این تنها یک اصطلاح عامیانه
برای این محصول است و آن ها به دلیل سطح صاف و صیقلی که دارند با این عنوان شناخته
می شوند. همچنین در ابتدا آن ها حجم بالایی داشته و به تدریج در دمای محیط، اما
فشار زیاد ضخامت آن ها کم و طول آن ها افزایش می یابد. لذا در مواردی کاربرد دارند
که کیفیت ظاهری محصول در کنار استحکام آن مد نظر قرار داشته باشد.
از نظر کیفیت نیز، شیت
های روغنی دارای استانداردهایی می باشند که با عنوان گرید شناخته می شوند. گریدهای
ورق روغنی شامل ST12 (استاندارد) ، ST13 (نیمه کشش) و ST14 (فوق کشش) می باشند. استفاده از این محصولات نیز بر اساس کیفیت آن ها متفاوت
است.
به طور مثال هر چه بخواهیم محصول از گرید، ضخامت
و فرم پذیری بیشتری برخوردار باشد، باید گرید با عدد بالاتری را خریداری نماییم تا
سطح کشش ورق را افزایش دهیم. زمانی که قصد داریم ورق مقاومت بالایی داشته باشد،
حتی اگر فرم پذیری خاصی را مد نظر نداشته باشیم (بدنه خودرو) نیز باید ورق روغنی
با گرید بالا انتخاب کنیم. نماد ST نشان دهنده
استحکام فولاد و عدد قرار گرفته در کنار آن نماد استحکام کششی آن است.
از دیگر موارد هم در آنالیز ورق های سرد می توان
به میزان ضخامت آن ها اشاره کرد که از 0.03 میلی متر تا 3 میلی متر تولید می
گردند. از سوی دیگر عرض استاندارد آن ها 100 سانتی متر یا 125 سانتی متر است.
محبوبیت این فلزات بیشتر به دلیل تبدیل به محصولات رنگی و شیروانی است.
پس از تولید ورق گالوانیزه که در ادامه به بررسی
مقایسه آن با ورق های روغنی پرداخته شده است، در صورت سفارش خریدار، عملیات آماده
سازی انجام شده و سپس رنگ آمیزی آن ها صورت می گیرد. این فلزات گالوانیزه رنگی
کاربردها، ویژگی ها و تنوع رنگ و طرح بالایی را به خود اختصاص می دهند. طبیعی است
که قیمت خرید ورق گالوانیزه رنگی از محصولات سرد و گالوانیزه بیشتر باشد؛ زیرا فرآیند تولید آن ها
طولانی تر بوده و کیفیت ظاهری و تنوع در طرح و رنگ سبب بالا رفتن نرخ هر محصولی
خواهد شد.
تفاوت ورق روغنی با گالوانیزه
از نظر سطحی و کیفیت
ظاهری هر دو فولاد گالوانیزه و روغنی دارای سطحی صاف و صیقلی می باشند، اما تفاوت
هایی نیز دارند. از نظر روش تولید محصولات سرد در ادامه فرآیند ساخت فلزات گرم به
وجود می آیند، با وجود این که ورق های گالوانیزه محصولاتی ثانویه بوده و = طی
مراحل آبکاری و غوطه ور شدن در حوضچه های مذاب حاوی فلز روی تولید می شود.
این عملیات سبب ایجاد
مقاومت بالای محصول در مقابل عوامل محیطی (اکسیدن شدن، زنگ زدگی، خوردگی و رطوبت)
می شود. از نظر مقایسه این دو ورق و مقاومت آن ها در برابر میزان رطوبت و آب،
بدیهی است که ورق های گالوانیزه به دلیل دارا بودن پوشش روی در سطح خود از مقاومت
بالاتری برخوردار هستند.
البته یکی از مهم ترین عوامل در قیمت ورق گالوانیزه ماده اولیه آن ها یعنی شیت روغنی است که به سبب داشتن ویژگی های بیشتر، زیر مجموعه ها (ورق های رنگی، شیروانی، بدون گل، گل ریز، گل درشت، ورق خودرو) و در نتیجه کاربردهای متنوع تری را به خود اختصاص می دهند. از نظر میزان به کارگیری نیز باید گفت فولاد گالوانیزه با قرارگیری پوشش روی بر سطح خود طول عمری در حدود 50 سال دارد؛ در صورتی که نهایت استفاده از ورق های روغنی 3 تا 10 سال می باشد.
شرکت آهن اینفو به عنوان یکی از مراجع قیمت گذاری ورق های گالوانیزه همواره در تلاش است تا کاربران در سریع ترین زمان ممکن با ارائه پیش فاکتور سریع به محصول خود برسند که شما عزیزان جهت خرید ورق گالوانیزه می توانید با شماره 031366053903 داخلی 122 تماس حاصل کرده تا در سریع ترین زمان ممکن با اطلاع از قیمت انواع ورق گالوانیزه وسایر ورق های فولادی به محصول مورد نظر خود دست پیدا کنید.
حتما بخوانید: تفاوت ورق روغنی و گالوانیزه
مقایسه از نظر کاربرد
همان طور که پیش تر
اشاره کردیم فلزات گرم در مصارف عظیم تر و صنعتی تر مانند ساخت مخازن تحت فشار،
لوله های انتقال نفت، گاز، صنعت پتروشیمی، پل سازی، سد سازی، خودروسازی و ... به
کار برده می شوند. این صنایع به محصولاتی با مقاومت بالا، دارا بودن گریدهای مختلف
و ضخامت بالا نیز نیاز دارند. دیگر کاربرد ورق های گرم استفاده به عنوان ماده
اولیه جهت تولید محصولات سرد می باشد.
محصولات روغنی بیشتر در
موارد کوچک تر کاربرد دارند که نیاز به انعطاف و فرم پذیری بیشتری باشد. ورق های
گالوانیزه شیروانی رنگی، معمولی و روغنی اغلب در ساختمان سازی، خودروسازی و لوازم
خانگی و مبلمان کاربرد دارند. همه این موارد بسته به گرید مناسب برای کاربری نهایی
خریدار دارد. به طور مثال برخی از کیفیت ها تنها برای ساخت لوازم بهداشتی، ساخت
مبلمان اداری، قفسه و ... به کار برده می شود؛ در صورتی که مهم ترین گریدهای آن در
تولید قطعات خودروسازی، ساخت مخازن فلزی، کانتینرها و ... کاربرد دارند.
ابعاد ورق های سرد و گرم
ابعاد ورق سرد در مقایسه
با فلز گرم با کنترل و دقت بیشتری همراه است. در واقع نورد سرد منجر به تولید
محصولات با ابعاد دقیق تری می گردد. با این حال از نظر ظاهری تنوع اشکال ورق
گالوانیزه و روغنی به نسبت ورق سیاه بیشتر می باشد و در اشکال مربع، مدور و مسطح
عرضه می شوند. همچنین از نظر فرم پذیری شیت های سیاه از انعطاف کمتری در مقایسه با
شیت های روغنی بهره مند هستند.
به همین دلیل است که
عمده محصولات روغنی برای ساخت فولاد گالوانیزه و در نهایت اعمال فرم های مختلف بر
روی آن به کار برده می شوند. نتیجه این فرآیند و قرارگیری محصولات گالوانیزه در
دستگاه رول فرمینگ، ورق شیروانی از نوع رنگی و ساده با طرح های مختلف ذوزنقه ای،
سفالی، سینوسی، شادولاین و ... می باشد.
دسته بندی فرآیند های نورد
ورق های فولادی طی فرآیند
نورد خواص مکانیکی مختلفی به دست می آورند و انواع روش های تولید بر اساس کاربرد
آن ها متفاوت می باشد: در ادامه تعدادی از مشخصات این عملیات ها را توضیح می دهیم.
- جهت نورد (نورد طولی، نورد عرضی و نورد پیچی)
- وضعیت حرکتی غلتک های نورد (پیوسته یا هم رفت و
برگشتی)
- وضعیت حرارتی (دما) فلز: ( نورد سرد، نورد گرم و
نورد داغ)
- شکل محصول نورد شده (ورق، شمش یا مقاطع ساختمانی)
اگر محورهای غلتک ها
دارای قطر و سرعت دورانی یک نواختی باشند و بر خلاف جهت یک دیگر چرخش داشته باشند،
قطعه تولیدی از نظر خواص مکانیکی همگن می باشد. همچنین اگر تنها با نیرو و چرخش
غلتک ها به حرکت در بیاید، آن فرایند نورد طولی عنوان می شود. اگر غلتک ها صاف یا
فرم دار باشند، محصول نهایی ممکن است ورق یا قطعه ساختمانی باشد.
همچنین اگر فرایند فرم
پذیری در دمای بالا صورت گیرد و در آن شرایط سطح نرم شدن ناشی از حرارت از سختی
محصول بیشتر باشد، آن فرایند گرم کاری (کار گرم) شناخته می شود. بیشتر مراحل کار
گرم با وجود دماهای بالا انجام می شوند. از طرف دیگر کار سرد جهت فرایندهای فرم
پذیری که در آن نرم شدگی ناشی از حرارت در برابر افزایش کار سختی فلز به طور قابل توجهی
کمتر باشد، به کار می رود. اگر فرایند کار گرم باشد، نورد گرم و اگر کار سرد باشد،
نورد سرد نامیده می شود.
جمع بندی
محصولات گرم و سرد هر دو
متقاضیان زیادی در دنیای آهن و فولاد داشته و از هر دو در صنایع مختلف استفاده می
شود. با این وجود تفاوت در روش تولید، ضخامت، خواص و کاربردهای آن ها را تغییر
داده و در نهایت محصولات متفاوتی به دست می آید. در این مطلب به بررسی تفاوت دو
ورق فولادی اصلی پرداختیم تا بتوانید با مشخص کردن کاربرد مورد نظر خود، یک محصول
مناسب و با کیفیت را خریداری نمایید.
مجموعه آهن اینفو مرجع
تخصصی تأمین و قیمت گذاری ورق های فولادی بوده و پیشنهاد می شود پیش از خرید با
کارشناسان واحد فروش تماس گرفته تا از مشاوره فنی آن ها بهره مند شوید.