تفاوت ورق گالوانیزه و داکرومات چیست؟

به طور کلی آهن و فولاد دو نوع از فلزات پر کاربرد در صنعت به شمار می آیند و در مصارف بسیاری زیادی استفاده می شوند، اما یک عیب بسیار بزرگ دارند و آن هم این است که پس از طی مراحل تولید و قرارگیری در مجاورت هوای آزاد، لایه ای از اکسیداسیون، زنگ زدگی و خوردگی را به سطح خود جذب می کنند.

حال برای مقاوم‌ سازی آهن ‌آلات و جلوگیری از پیش آمدن این عیوب، لایه ای پوششی را بر سطح آن ها اعمال می کنند که سبب مقاومت بالای آن در برابر اکسیداسیون، خوردگی، زنگ زدگی و رطوبت می گردد. این لایه سبب تولید ورق های گالوانیزه گرم، گالوانیزه سرد و داکرومات می شود. هر سه این پوشش ها دارای مقاومت ویژه ای در برابر عوامل ذکر شده هستند، اما تفاوت هایی با یک دیگر دارند که در ادامه ذکر می کنیم.

در مطالب قبلی به تفاوت ورق گالوانیزه گرم و سرد اشاره شده است. حال برای بررسی تفاوت پوشش گالوانیزه و داکرومات باید گفت این دو روش مؤثرترین فرآیند ها برای مقاوم سازی آهن و فولاد می باشد و مهم ترین تفاوت آن ها در میزان و نوع قرارگیری پوشش بر فلزات می باشد. در واقع پوشش داکرومات به صورت عمیق تری در داخل فلز نفوذ می کند و همین موضوع سبب مقاومت بهتر محصول نهایی می شود.

سایر تفاوت این دو پوشش در کاربردهای اصلی آن ها، خواص نهایی محصول به سبب نوع پوشش، روش تولید، طول عمر مفید و ماندگاری، میزان مقاومت و البته قیمت می شود که در ادامه مطلب به بررسی جداگانه و کامل تر از هرکدام پرداخته شده است.

پوشش گالوانیزه

پیش از بررسی تفاوت دو پوشش گالوانیزه و داکرومات بهتر است با هر پوشش آشنا شوید. فرآیند گالوانیزاسیون معمولاً با استفاده از روش غوطه وری گرم صورت می گیرد. نحوه انجام آن نیز به صورتی است که ورق های فولادی اسیدشویی شده یا روغنی از حوضچه های مذاب حاوی فلز روی (zn) در دمای 449 درجه سانتی گراد عبور داده شده و پس از خارج شدن از آخرین حوضچه با آب خالص شستشو داده می شوند.

در نهایت برای افزایش مقاومت، تثبیت پوشش روی و طول عمر بالا عملیات کروماته یا هوادهی بر روی آن ها انجام می شود. در مواردی نیز برای افزایش این موارد لایه ای از فلز کروم بر سطح این فلزات اعمال می گردد. از سوی دیگر روش الکترولیت نیز سبب تولید ورق گالوانیزه سرد می شود که نیاز به دستگاه های قدرتمند و هزینه بالا می باشد، اما در عوض سبب جلوگیری از پیش آمدن آلودگی های زیست محیطی می گردد.

در ایران با استفاده از روش غوطه وری ورق های گالوانیزه گرم تولید می شوند و دارای مزیت هایی مانند فرم پذیری، مقاومت، جوش پذیری و... می باشند. این مزیت ها سبب استفاده از این فلزات در کاربردهای مختلف شده است؛ به طوری که برای مثال زمانی که صحبت از ساخت سازه ‌های فلزی می‌شود، تولیدکنندگان به دنبال استفاده از روش های گالوانیزاسیون می باشند.

با این وجود می توانید به راحتی حدس بزنید که قیمت ورق گالوانیزه در این مصارف و صنعت ساخت و ساز تأثیر داشته و علاوه بر آن بسته به عوامل مختلفی تعیین می شود. از جمله این عوامل می توان به نرخ شمش فولادی، نوسانات ارزی، اقتصادی، ضخامت پوشش روی، روش تولید، کارخانه سازنده، میزان مقاومت و ضخامت اشاره کرد.

لازم به ذکر است در روش گالوانیزه گرم پس از غوطه ور کردن ورق های فولادی، پوشش روی با اکسیژن در جو واکنش نشان داده و اکسید روی به وجود می آید. سپس این اکسید با دی اکسید کربن ترکیب شده و لایه محافظتی با نام کربنات روی (ZnCO3) بر سطح فلز پدید می آید که رنگی مایل به خاکستری مات دارد.

با این وجود در روش گالوانیزه سرد، از ترکیبات غنی از روی برای افزایش مقاومت فلزات در برابر خوردگی استفاده می‌شود. روش الکتروگالوانیزه نیز یک لایه محافظت و درجات مختلفی از حفاظت کاتدی را اعمال می کند. البته غلظت ترکیبات باید در این روش بالا باشد تا هدایت الکتریکی بین آهن یا فولاد و فلز روی بیشتر شود.

پوشش داکرومات

پوشش داکرومات شامل یک محلول حاوی روی، پودر آلومینیوم و ترکیب غیر آلی می باشد و در دمای بالا حدود 300 درجه سانتی گراد انجام می گیرد. ضخامت این پوشش حدود 7 تا 8 میکرومتر می باشد و از مزیت های آن می توان به مقاومت بی نهایت در برابر خوردگی، حرارت، عدم ایجاد تردی هیدروژنی و سازگاری با پوشش های بعدی اشاره کرد.

از کاربردهای ورق های داکرومات می توان به صنعت خودروسازی در کشورهای مختلف مانند ژاپن، ابزار آلات جنگی و در صنعت شهرسازی برای ساخت تونل، بزرگراه و ... اشاره کرد. لازم به ذکر است اﺳـﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻧﻈـﺎﻣﯽ بر اساس پوشش داکرومات (MIL-C-87115 Dacrotized)  در جهت مقاومت در برابر خوردگی در نظر گرفته می شوند.

با این وجود می توان گفت در ایران بیشتر ورق های گالوانیزه در صنعت مورد استفاده قرار می گیرند. لازم به ذکر است یکی از کارخانجات تولید کننده ورق گالوانیزه مجموعه فولاد امیرکبیر کاشان است که یکی از قدیمی ترین تولید کنندگان این محصول به شمار می آید.

همچنین محصولات خود را بالاترین کیفیت و بیشتر به صورت گل درشت عرضه می کند. قیمت ورق گالوانیزه کاشان بسته به نحوه عرضه آن به صورت رول، شیت مسطح و فرم دار متفاوت است و بسته به ضخامت پوشش نیز تغییر خواهد کرد. نرخ تمامی فلزات گالوانیزه و پوشش های دیگر در وب سایت آهن اینفو به صورت روزانه بارگذاری و به روز رسانی می شود.

از سایر مزیت های ورق داکرومات می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ایجاد مقاومت عالی در دستگاه سالت اسپری
• مقاومت بالا در برابر گرما و خوردگی: به طوری که این فلز قادر به تحمل دمای 100 درجه نیز می باشد و جالب ‌تر این که در این دما دچار کوچک ‌ترین آسیبی نمی گردد.
• مقاومت به خوردگی گالوانیک
• نداشتن تردی هیدروژن
• عدم آسیب به محیط زیست به علت نداشتن فاضلاب و ...

بررسی تفاوت پوشش گالوانیزه و داکرومات

تمایز در میزان مقاومت در برابر خوردگی

یکی از اولین تفاوت های پوشش گالوانیزه و داکرومات در میزان مقاومت در برابر خوردگی است. پوشش گالوانیزه گرم دارای یک لایه محافظتی از آندها و کاتدهای فداشونده می باشد، اما در پوشش داکرومات بخشی از مواد حفاظت کننده در داخل عناصر فلز مورد نظر نیز نفوذ کرده و سبب مقاوم تر شدن آن خواهند شد. در واقع هر دو روش سبب مقاومت فلز خواهند شد، اما اگر پوشش ورق های گالوانیزه آسیب ببیند ممکن است دچار خوردگی شوند.

در نتیجه طول عمر فولاد گالوانیزه در شرایط مناسب در حدود 25 تا 30 سال است؛ در صورتی که طول عمر پوشش های داکرومات (بسته به  نوع) از 40 تا 80 سال متغیر است. یکی از ورق های گالوانیزه با مقاومت بالا توسط کارخانه فولاد تاراز شهرکرد تولید می شود و دارای یک خط جداگانه می باشد. از سوی دیگر این فلزات به صورت گل ریز و بدون گل عرضه می شوند؛ به همین علت قیمت ورق گالوانیزه تاراز امروز برای متقاضیان این محصول از اهمیت بالایی برخوردار است و با وجود ارائه کیفیت مناسب مقرون به صرفه می باشد.

حتما بخوانید:تفاوت ورق گالوانیزه و رنگی

تفاوت در ضخامت

ضخامت پوشش برای هر دو لایه گالوانیزه و داکرومات استاندارد می باشد، اما میزان ضخامت در پوشش داکرومات کمتر از پوشش گالوانیزه گرم است. با این وجود در نظر داشته باشید هر میکرون از لایه داکرومات حدود ۱۰۰ ساعت تست اسپری نمک همراه با با خاصیت خورندگی  را تحمل می کند و این به معنای حدود 4 تا 5 برابر قوی تر بودن این لایه نسبت به پوشش گالوانیزه است.

اکثریت پیچ و مهره ها به طور معمول با استفاده از آبکاری داکرومات و با گرید B تولید می شوند. در این روش دو بار فرآیند آبکاری با استفاده از محلول کرومات و پخت انجام می گیرد.  آن ها مطابق با تست های انجام شده حدود 800-1000 ساعت تست اسپری اسید را نیز تحمل می کنند.

با وجود بالاتر بودن ضخامت فولاد گالوانیزه بهتر است بدانید امروزه کارخانه هفت الماس که یکی از برترین تولید کنندگان این فولاد است، تمرکز خود را بر تولید این محصول با ضخامت 4/0 تا 3 میلی متر و با عرض های 1000 تا 1250 میلی متر قرار داده است. قیمت ورق گالوانیزه هفت الماس برای متقاضیان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است؛ زیرا این شرکت قادر به پاسخگو بودن 15 درصد نیاز کشور از نظر محصولات فولادی داخلی می باشد. همچنین در حدود 20 تا 40 درصد از تولیدات آن به کشورهای خارجی صادر می گردد.

تمایز در حفظ خواص

با توجه به این که پوشش ها به نوعی لایه های محافظتی هستند، خاصیت ماده و عنصر فلزی آن فولاد کاملاً حفظ می شود، اما پوشش داکرومات با نفوذ به سطح فلز سبب تغییر در خواص مکانیکی و شیمیایی و حتی از بین رفتن آن ها می گردد.

از سوی دیگر در فرآیند پوشش ‌دهی گالوانیزه گرم، حرارات بیش از 440 درجه سانتی گراد است. به همین علت سختی کمتری را دارد، اما در پوشش داکرومات، ترتیب عملیات‌ های پوشش ‌دهی و حرارت‌ دهی به صورتی است که سختی قطعات حفظ می ‌شود.

تفاوت در ظاهر

دیگر تفاوت این فلزات در سطح ظاهری آن ها می باشد. ورق های گالوانیزه بیشتر به صورت ساده عرضه می شوند و برای تولید آن ها به صورت رنگی باید یک سری مراحل را پس از ساخت طی کرده تا سطح آن ها برای رنگ آمیزی آماده شود. این موضوع در صورتی است که ورق ها و مقاطعی که دارای پوشش داکرومات هستند، قابلیت عرضه با هر رنگی را دارند.

ورق های رنگی گالوانیزه نیز از محبوبیت بسیاری در صنعت برخوردار می باشند؛ زیرا با خواص ورق های گالوانیزه و در تنوع رنگی بالا تولید و عرضه می شوند. قیمت خرید ورق رنگی به طور معمول از محصولات گالوانیزه بیشتر است، اما اگر ضخامت پوشش گالوانیزه بیشتر باشد، نرخ آن ها نیز طبیعتاً بالاتر می رود.

حتما بخوانید:تفاوت ورق سیاه ST37 و A283

تفاوت در چسبندگی پوشش

همان طور که ذکر شد، پوشش داکرومات در داخل فلز نفوذ کرده و سبب افزایش مقاومت آن می شود؛ در صورتی که پوشش گالوانیزه تنها بر روی سطح اعمال می شود. همین موضوع سبب افزایش چسبندگی در فلزاتی می شود که با استفاده از پوشش داکرومات حفاظت می گردند.

تفاوت در قیمت

تفاوت های ذکر شده سبب تمایز این فلزات در خواص و کاربرد نهایی می شوند. البته که این موارد نرخ آن ها را نیز تحت تأثیر قرار می دهند. جالب است بدانید قیمت پوشش داکرومات از پوشش گالوانیزه بیشتر می باشد.

بهترین انتخاب با بررسی تفاوت های پوشش گالوانیزه و داکرومات

مقاومت، خواص، کاربرد و قیمت ارتباط مستقیمی با پوشش قرار گرفته بر روی فلزات دارند. در این میان، گالوانیزه و داکرومات دو مورد از بهترین تکنیک ‌های پوشش‌ دهی می باشند که از نظر تنوع رنگی، کیفیت ظاهری، چسبندگی، ضخامت، مقاومت در برابر خوردگی، حفظ خواص مکانیکی و میزان آلایندگی با یک دیگر تمایز دارند. هر شخص با توجه به نیاز و کاربری خود می تواند یکی از این دو فلز را انتخاب کند و همه این موارد بسته به کاربری مورد نظر خریدار دارد.