سوله چیست
سوله (industrial shed) یکی از مهم ترین تجهیزات صنایع مختلف به شمار می آید که از طریق اتصال اسکلت فلزی به پایه ستون های متعدد احداث می گردد. ستون های پایه برای ساخت سوله در نهایت به فونداسیون متصل شده و سبب افزایش استحکام مکان در برابر فشارهای وارده خواهند شد. قسمت های دیگر ستون ها نیز باید به رفتر و فریم ها متصل شده که این اقدام نیز به وسیله اتصالات فلنجی صورت می گیرد. استفاده از رفترها باعث شده تا نصب اسکلت فلزی راحت تر باشد و همچنین بتوان سقف شیب دار بر روی آن ایجاد کرد.
در واقع بهتر است سقف
اکثر سوله هایی با کاربری ورزشی، انبارها، سالن های تولید و نگهداری حیوانات همگی
به صورت شیب دار ساخته شوند تا بتوان از ورق شیروانی برای پوشش دهی آن ها استفاده
کرد. البته ورق های شیروانی انواع مختلف داشته و استفاده از هر کدام بر اساس
اندازه دهانه، ارتفاع، طول و میزان تحمل باران و برف در محل احداث تعیین می شود.
در ادامه به بررسی جزئیات سوله و انواع آن از لحاظ های مختلف پرداخته ایم تا برای
ساخت اطلاعات کافی در این مورد را داشته باشید.
انواع سوله
جالب است بدانید سوله از
نظر های مختلف به انواع گوناگونی تقسیم بندی می شوند و در نهایت هر کدام کاربردهای
مختص به خود را دارند. در واقع این سازه های مثلثی شکل مزایا و معایبی دارند که
متناسب با نوع پروژه و سلیقه مشتری از آن ها استفاده می شود. در ادامه نیز به
بررسی سوله های خرپایی، UBM و تیرورقی
پرداخته ایم تا در زمان ساخت سوله از مشخصات هر کدام اطلاعات کافی داشته باشید:
خرپایی
از مدرن ترین و راحت
ترین سوله ها می توان به انواع خرپایی اشاره کرد که ویژگی های منحصر به فردی نیز
دارند. به طور مثال از نظر مصالح و مواد اولیه می توان گفت با سوله های تیر ورقی
تشابه دارند، اما در نهایت محاسبات فنی آن ها با یک دیگر تمایز دارد. از طرفی دیگر
در
ساخت سوله های خرپایی از کمترین مقدار قطعات فولادی استفاده می شود و این موضوع به
سبب طراحی مهندسی این تجهیزات می باشد. این موضوع در نهایت منجر به کاهش وزن سازه
می شود، اما در نهایت استحکام و دوام مورد نیاز برای آن را حفظ می کند.
همچنین جالب است بدانید طراحی سوله های خرپایی به طوری است که در صورتی که نیروهای جانبی به آن نظیر باد، زلزله، طوفان و ... وارد شود، در تمامی قسمت ها پخش شده و فشار تنها بر روی یک بخش وارد نخواهد شد. سقف سوله های خرپایی نیز به صورت قوسی یا هشتی شکل بوده و از این رو نصب بسیار آسانی به خصوص در دهانه های عریض و بدون ستون را به خود اختصاص داده است.
حتما بخوانید :هزینه ساخت سوله در سال 1403
UBM
UBM دومین نوع سوله
های رایج در بین پیمانکاران بوده که از طریق ورق های گالوانیزه شیروانی شده نظیر
کرکره سینوسی، ذوزنقه ای و همچنین سایر طرح ها ساخته می شود. از این رو سوله های UBM قابل استفاده
در مناطقی هستند که بارش های حاصل از باران و برف زیاد می باشد. ورق های شیروانی
برای ساخت این سوله ها از طریق دستگاه سمیر به یک دیگر اتصال داده می شوند، اما
بهتر است بدانید میزان هم پوشانی این ورق ها باید به خوبی بر روی یک دیگر رعایت
شود؛ زیرا در زمان رخداد حوادثی نظیر طوفان، زلزله و باد ممکن است انقباض و انبساط
سطح زیاد شده و منجر به جدا شدن آن ها از یک دیگر گردد.
سوله
های UBM بیشتر برای سازه هایی با دهانه 30 متری به کار برده می شوند و
برای افزایش مقاومت آن ها در برابر رطوبت، باران و برف از عایق کاری پاششی بر روی
آن ها استفاده می کنند. با این وجود برای کاربری هایی نظیر بیمارستان، صنایع
غذایی، مرغداری و دامداری نباید از سوله های UBM استفاده کرد؛
زیرا عایق کاری آن ها سبب جذب آلودگی و اشتعال شده و قابلیت ضد عفونی نیز ندارد.
تیر ورقی
در نهایت می توان به یکی
از قدیمی ترین انواع سوله ها یعنی تیرورقی اشاره داشت که کاربردهای به سزایی را به
خود اختصاص می دهد. البته بهتر است بدانید به کارگیری این سوله ها در کشورهای مدرن
منسوخ شده است، اما در کشورهای آسیایی بیشتر از سوله های تیرورقی استفاده می شود.
این مقاطع از طریق ورق سیاه و قطعات فولادی ساخته می شود و سقف هشتی شکل آن ها با
استفاده از تکنیک جوش به وجود می آید.
سوله های تیرورقی دارای
معایب فراوانی هستند؛ به طور مثال در دهانه های بیشتر از 45 متر، قابلیت ساخت سوله
های تیرورقی وجود ندارد و وزن بسیار زیادی دارند؛ به همین علت هزینه بیشتری را
نسبت به سایر سوله ها به خود اختصاص می دهند. با این وجود در زمانی که دهانه ستون
ها کمتر از 18 متر باشد، بهتر است از سوله های تیرورقی استفاده کنید؛ زیرا قطعات و
هزینه کمتری برای آن ها نیاز است.
از نظر کاربرد
جالب است بدانید سوله ها
از نظر نوع کاربری شامل 4 مدل کارخانه ای، سفارشی، جعبه ای و پیش ساخته هستند که
در ادامه به شرح اختصاری هر یک پرداخته ایم:
کارخانه
یکی از کارآمدترین و
پرکاربردترین نوع سوله، برای ساخت کارخانه ها و توسعه کارگاه های تولیدی استفاده
می شوند و دارای استحکام و مقاومت بسیار زیادی می باشند. شکل ظاهری سوله های
کارخانه متنوع بوده و ساخت آن ها نیز به وسیله قطعات فولادی با راحت ترین روش های
ممکن صورت می گیرد.
سفارشی
منظور از سوله های
سفارشی، سازه هایی هستند که بر اساس ابعاد و سلیقه پیمانکار و کارفرما ساخته می
شوند. این سوله ها کاملاً متناسب با پروژه انتخاب شده و شکل ظاهری، ابعاد و قطعات
فولادی مورد استفاده در آن ها نیز تماماً بسته به این موضوع می باشد.
جعبه ای
سومین نوع سوله از نظر
کاربرد، جعبه ای نامیده شده که دارای استحکام بسیار بالایی در برابر عواملی نظیر
رطوبت، زنگ زدگی، خوردگی و بارش های حاصل از باران و برف می باشد؛ به همین علت
بیشترین کاربرد سوله های جعبه ای در مناطق معتدل و مرطوب شمال کشور می باشد. البته
در مکان های صنعتی خارج از شهر نظیر نیروگاه برق از سوله های جعبه ای استفاده می
شود و به صورت کاملاً کنترل شده در برابر عوامل خارجی ساخته می شوند.
پیش ساخته
و در نهایت می توان به سوله
های پیش ساخته اشاره کرد که از نظر مقاومت، سبکی، جا به جایی آسان، قیمت مقرون به
صرفه و سازگاری با محیط زیست در درجه بالایی قرار دارند. به طور معمول از سوله های
پیش ساخته می توان برای پارتیشن بندی فضاهای اداری، توسعه کارگاه های تولیدی،
تعمیرگاه ها، نمایشگاه ها، میدان های فروش میوه و ... استفاده کرد.
از نظر شکل ظاهری
آخرین
انواع سوله ها، تقسیم بندی این سازه ها از نظر شکل ظاهری می باشد که شامل مدل های
زیر بوده و بسته به نوع پروژه و سلیقه کارفرما انتخاب می شود:
- سوله قوسی
- سوله تک شیب با ستون وسط
- سوله تک شیب با ستون ها وسط
- سوله تک شیب متصل به ساختمان
- سوله با ستون مشترک
- سوله تک شیب
- سوله چند دهانه با ستون
- سوله با ستون هاd وسط
مشترک
فرآیند ساخت سوله
ساخت سوله و احداث آن
امروزه از اهمیت بسیاری برای پیمانکاران و تولیدکنندگان برخوردار می باشد؛ زیرا
همه افراد قصد احداث و راه اندازی کسب و کار خود در مناطقی امن با فضای متناسب و
مقاوم در برابر عوامل خارجی دارند. از این رو بهتر است بدانید برای احداث سوله
ابتدا یک فونداسیون ستونی تولید شده و اجزای آن از طریق اتصالات مختلف فولادی به
یک دیگر صورت می گیرد.
ستون مد نظر برای این پی
از جنس بتنی بوده و مقاومت بسیار زیادی به خصوص در برابر پوسیدگی دارد؛ سپس می
توان از فولاد ضد زنگ یا ورق های رولی گالوانیزه شده برای سازه اصلی سوله استفاده
کرد که مقاومت بالایی در برابر بارش باران و برف، حرارت و خوردگی دارند. این موضوع
بسته به بودجه کارفرما تغییر می کند. پوشش سقف سوله نیز به وسیله روکش چوب شیشه ای
نیز امکان پذیر است، اما برای دیواره ها از ساندویچ پانل ها نیز می توان استفاده
کرد.
در پایان نیز بهتر است برای برای افزایش امنیت سوله، به مواردی مانند شیب سقف، ارتفاع کف تا کف، ارتفاع دیوار، بارهای مرده، نیروهای جانبی، بار جرثقیل، اندازه دهانه و جنس سوله از سمت مهندس سازه توجه شود.
حتما بخوانید: نصب پروفیل Zاجزای سوله
سوله
ها دارای اجزای مختلفی هستند و در واقع از طریق اتصال قطعات فولادی به یک دیگر جهت
تولید یک سازه مستحکم تولید می شوند. این اجزا جدا از کاربرد و شکل ظاهری در تمامی
سوله ها مورد استفاده قرار می گیرند و در ادامه به شرح اختصاری هر کدام پرداخته
ایم:
- ستون: ستون ها از مهم ترین اجزای سوله به شمار می روند که
بخش مهمی از استحکام آن و انتقال بارهای وارده به پی یا فونداسیون را در بر
می گیرند. جنس ستون های سوله از فولاد با مقاومت زیاد بوده و در فواصل مشخص
به صورت یکپارچه و قطعه ای ساخته می شوند.
- وال پست: وال پست ها در واقع تیرهای عمودی می باشند که برای
دیوارهای جانبی سوله و اتصال دیوار به سقف مورد استفاده قرار می گیرند. جنس
وال پست ها نیز از پروفیل های فولادی با سطح مقاطع مختلف بوده و به شکل عمودی
به قطعات رفتر اتصال داده می شوند.
- استرات: استرات ها رابط هایی جهت اتصال قاب های سازه سوله به
یک دیگر هستند و با نام کلاف افقی نیز شناخته می شوند. هدف از نصب این قطعات،
استحکام در برابر فشار طولی سازه و تقویت و استحکام ستون در برابر کمانش می
باشد. همچنین استفاده از استرات سبب جلوگیری از تغییر شکل ستون ها و خمیدگی
آن ها می گردد.
- سایه بان: سایه بان در سوله بیشتر برای فضاهایی مورد استفاده
قرار می گیرد که قصد نگهداری از چیزی باشد. برخی از ایستگاه های اتوبوس، راه
آهن و ... از طریق سایه بان سوله ساخته می شوند و این مقاطع کاربردهای به
سزایی را به خود اختصاص می دهند.
- نبشی سینه بند: به یک عضو فلزی در بالای ستون ها گفته شده که وظیفه
آن اتصال ستون ها به رفترها می باشد. استفاده از نبشی های سینه بند سبب
افزایش استحکام اتصالات ستون شده و از طرفی منجر به حذف لنگر های اضافی می
گردد.
- بادبند: بادبند یا مهاربند یکی دیگر از اجزای ساخت سوله به
شمار می رود که از استحکام زیادی به خصوص در برابر نیروهایی نظیر باد یا
زلزله می باشد. سقف سوله ها نیز معمولاً شیب دار بوده و از ورق های گالوانیزه
و ساندویچ پانل ها ساخته می شود. همچنین مهارنبدها به شکل مورب به ستون و
رفترها اتصال داده شده تا تغییر شکل جانبی در این سازه ها صورت نگیرد.
- پرلین: پرلین یا لاپه نیز از دیگر
اجزای سوله سازی بوده که در راستای طول قرار می گیرد. استفاده از پرلین منجر
به جلوگیری از آسیب های ناشی از بارهای عمودی پوشش سقف خواهد شد. فواصل میان
لاپه یا پرلین نیز بر اساس پوشش سقف و بار وارده مشخص خواهد شد. البته پروفیل
های استفاده شده در تیرهای فرعی نیز بر این فواصل اثرگذار می باشد.
به
طور مثال هر چه بخواهیم فاصله میان تیرها و دهانه ها را افزایش دهیم، خرید پروفیل زد پیشنهاد می شود. این در صورتی است
که برای مصارفی نظیر پشتیبانی مهار بند، پرلین ها، استرات ها و ... بهتر است در
مورد اطلاعات خرید و قیمت پروفیل سی استعلام بگیرید؛ زیرا این مقاطع استحکام کمتری را به خود اختصاص
می دهند و از این رو برای مصارف سبک تر و نیاز به پشتیبانی بیشتر استفاده می شوند.
- پیچ و مهره: جدا از اجزای اصلی سوله، باید گفت تمامی اتصالات این
سازه ها از طریق پیچ و مهره و اتصالات فلنجی صورت می گیرد.
- فوندانسیون: در نهایت می توان به پی یا فونداسیون سوله اشاره داشت
که قسمت زیرین این سازه ها به شمار می رود. فونداسیون وظیفه تحمل بارهای حاصل
از ستون، تیر و سایر اجزا سوله را بر عهده دارد. ابعاد و نوع پی نیز بسته به
خاک منطقه، آب و هوا و تشخیص مهندس سازه دارد. همچنین بهتر است بدانید درب و
پنجره ها، کرین ها، سیستم های تهویه و سگراد یا میل مهار سقفی از دیگر اجزای
سوله سازی به شمار می روند.
حتما بخوانید:ساخت آلاچیق با پروفیل
کاربرد سوله
همان طور که اشاره شد،
سوله ها سازه های فولادی هستند که با داشتن اجزای مختلف، در کسب و کارها و صنایع
گوناگونی به کار برده می شوند. از این رو می توان گفت این مقاطع با داشتن انواع از
نظر کاربرد، شکل ظاهری، قطعات و ... در مصارف زیر مورد استفاده قرار می گیرند:
- سالن های ورزشی
- نمایشگاه های صنعتی
- کارخانجات مختلف و توسعه آن ها
- کارخانجات فراوری شده
- انبارها و کارگاه های صنعتی و تولیدی
- آشیانه های هواپیما
- ایستگاه های اتوبوس
- پالایشگاه ها
- مرغداری و سالن های مخصوص نگهداری حیوانات
- مکان های نگهداری مواد غذایی
- کارخانجات تولیدکننده محصولات فولادی
- بازارهای فروش میوه و تره بار
- ساخت سیلو
- سالن های تئاتر، نمایشی، سینمایی
- محل نگهداری بشکه ها و مخزن های حمل مایعات
- کارخانجات پتروشیمی و ...
جمع بندی
در نهایت باید گفت سوله
ها از جمله سازه های صنعتی و عمومی پرکاربرد شناخته می شوند که نه تنها برای توسعه
کارخانجات و کارگاه های تولیدی، بلکه برای ساخت فضاهای بزرگ صنعتی، تفریحی و
فرهنگی نیز مورد استفاده قرار می گیرند. سازه سوله ها با سقف هایی شیب دار معمولاً
طراحی می شود و در ساخت آن ها از اجزای مختلفی نظیر ستون، پی، پیچ و مهره، تیرهای
عمودی، فرعی، بادبند و ... استفاده می شود.
همچنین سوله ها از نظر
کاربرد، شکل ظاهری و نوع کلی انواع مختلفی داشته و هر کدام بسته به نوع خاک،
منطقه، کاربری و تشخیص مهندس سازه ساخته می شوند. از این رو پیش از خرید سوله به
صورت پیش ساخته، سفارشی، کارخانه ای یا جعبه ای پیشنهاد می شود ابتدا با ناظرین
متخصص در این زمینه مشورت کرده و سپس متناسب با منطقه جغرافیایی و کاربری، اقدام
به ساخت و احداث نمایید.